Acedia – inzichten vanuit de inspiratietafel monastiek
Bij de ‘monastieke tafel’ lezen we inspirerende teksten over het gebed. De eerstvolgende momenten zijn op: 10 december en 21 januari ’21 bij leven en welzijn. Pas kwam ‘acedia’ ter sprake, een begrip ontleend aan de woestijnvader en tegelijk heel actueel!
Acedia: een vorm van lusteloosheid, moeheid, gedeprimeerdheid of neiging om te vluchten, die de woestijnvaders beschreven als de ‘noontime demon’. Wanneer de frisheid van de morgen voorbij is, de zon niet vooruit te branden lijkt, en de kluizenaar al tien keer heeft gekeken of er soms nog een broeder langs komt, en hij zich op den duur afvraagt waarom hij dit doet, of het niet beter is om wat anders te gaan doen. De overwinning van die verleiding – en dat kan alleen door standvastigheid en gebed – geeft een ‘zoete vrede’.
De Amerikaanse schrijfster Kathleen Norris begon de betekenis ervan te ontdekken tijdens een verblijf van negen maanden in een Benedictijner klooster. Ze gaf het een eigentijdse lading in haar boek ‘Acedia and me’, een veel tijdgenoten herkennen zich erin. Hoe helpen standvastigheid en gebed ons om onze eigen ‘acedia’ onder ogen te zien en er niet voor weg te lopen? Hier een paar (door ons vertaalde) citaten.
‘Deze monniken hadden geleerd dat midden op de dag, als de zon ondraaglijk heet is, en alle energie is weggelekt, alle kennis van de wereld van weinig nut is. Welke vrede en vreugde men ook vond tijdens het gebed in de ochtendkoelte, tegen het middaguur kon het allemaal onwaar schijnen, en "het leven dat zich eindeloos uitstrekt'' ondraaglijk lijken.’
‘Waarschijnlijk is veel van de rusteloze verveling, hectische ontsnappingsdrift, bindingsangst en zenuwslopende wanhoop die ons vandaag plaagt, de oude demon acedia in moderne kledij (...) Ik ben gaan geloven dat acedia iedereen kan treffen wiens werk zelfmotivatie en eenzaamheid vereist, iedereen die getrouwd blijft zo ‘goed en zo kwaad als het gaat’, iedereen die vastbesloten is trouw te blijven aan een verbintenis die in het dagelijks leven zwaar op de proef wordt gesteld.'
‘Als afleiding de norm wordt, lopen we het gevaar immuun te worden voor het gevoel zelf (…) het is altijd gemakkelijker om ons bezig te houden dan om alleen maar te bestaan. Zelfs belangrijk en nuttig werk kan ons ervan afleiden te onthouden wie we zijn en wat ons diepere doel zou kunnen zijn.'